Tỷ giá hối đoái là gì?

Thế giới ngày càng phát triển, các giao dịch thương mại được đẩy mạnh và mở rộng. Khi đó sự giao thoa của các nước với nhau tạo thành mối quan hệ cung cầu giữa hai đồng tiền và giá cân bằng đồng tiền của hai nước. Và định nghĩa của tỷ giá hối đoái còn tùy vào mục đích hoạt động của chủ thể tham gia giao dịch trong thị trường đó. Hãy cùng tìm hiểu về định nghĩa của tỷ giá hối đoái và tầm quan trọng của nó nhé!

Tỷ giá hối đoái là gì?

Giữa hai loại đồng tiền của hai nước khác nhau, tỷ giá của đồng tiền này có thể trao đổi cho một đồng tiền khác gọi là tỷ giá hối đoái. Chúng ta còn có thể gọi nó với nhiều tên khác nhau như tỷ giá trao đổi ngoại tệ, tỷ giá forex giữa hai tiền tệ,...

Nói dễ hiểu hơn là hầu hết các quốc gia trên thế giới đều có một đồng tiền riêng của nước đó như: Việt Nam (VNĐ), Mỹ ( USD), Nhật Bản ( JPY),... và chúng ta có thể ngầm hiểu rằng số lượng đơn vị tiền nội tệ (nước mình) mua một đơn vị ngoại tệ (nước khác) là tỷ giá hối đoái.

Phân loại tỷ giá hối đoái?

Hiện nay trên thị trường có nhiều loại tỷ giá khác nhau, dựa vào những cơ sở khác nhau người ta chia ra nhiều loại tỷ giá khác nhau, dưới đây là một số cách phân chia tỷ giá hối đoái:

Căn cứ vào phương thức chuyển ngoại hối, tỷ giá được chia ra làm hai loại:

• Tỷ giá điện hối: là tỷ giá được niêm yết tại ngân hàng, đây là tỷ giá mua bán ngoại hối được ngân có trách nhiệm chuyển ngoại hối bằng điện ( telegraphic transfer -t/t)
• Tỷ giá thư hối: là tỷ giá chuyển đổi ngoại hối được ngân hàng có trách nhiệm chuyển ngoại hối bằng thư ( mail transfen m/t)

Căn cứ vào quản lý ngoại hối, tỷ giá hối đoái chia ra làm bốn loại:

• Tỷ giá chính thức: là tỷ giá được nhà nước công bố cơ sở ngang giá vàng.
• Tỷ giá tự do: là tỷ giá tự phát trên thị trường do mối quan hệ mua bán quy định.
• Tỷ giá thả nổi: là tỷ giá tự phát trên thị trường và nhà nước không can thiệp vào.
• Tỷ giá cố định: là tỷ giá không biến động ở bất kỳ trường hợp nào.

Căn cứ vào phương thức thanh toán quốc tế, tỷ giá được chia ra làm bốn loại:

• Tỷ giá séc: là tỷ giá trao đổi các loại séc ngoại tệ.
• Tỷ giá hối phiếu trả tiền ngay: là tỷ giá trao đổi có giới hạn bằng ngoại tệ. 
• Tỷ giá chuyển khoản: là tỷ giá mua bán thông qua chuyển khoản ngân hàng.
• Tỷ giá tiền mặt: là tỷ giá mua bán ngoại hối sử dụng bằng tiền mặt.

Căn cứ vào kỳ hạn thanh toán, tỷ giá được chia ra thành bốn loại:

• Tỷ giá mở cửa: là tỷ giá vào đầu giờ giao dịch hay tỷ giá của phiên giao dịch đầu tiên trong ngày.
• Tỷ giá đóng cửa: là tỷ giá vào cuối giờ giao dịch hoặc phiên giao dịch cuối cùng trong ngày.
• Tỷ giá giao nhận ngay: là tkỷ giá mua bán ngoại hối được giao nhận chậm nhất trong hai ngày.
• Tỷ giá giao nhận có kỳ hạn: là tỷ giá mua bán ngoại hối được thực hiện như thời gian ghi trên hợp đồng (có thể là 1,2,3 tháng sau).

Căn cứ vào thời điểm mua/bán ngoại hối:

• Tỷ giá mua: là tỷ giá ngoại hối mà ngân hàng mua vào.
• Tỷ giá bán: là tỷ giá ngoại hối mà ngân hàng bán ra. 

Tỷ giá hối đoái song phương

Tỷ giá hối đoái song phương (Bilateral Exchange Rate): Là giá của đồng tiền trong một nước so với đồng tiền của nước khác mà không nói đến vấn đề lạm phát giữa hai nước. Nếu NEER > 1 thì đồng tiền được xem là giảm giá (mất giá) đối với tất cả đồng tiền còn lại, nếu NEER < 1 thì đồng tiền được xem là lên giá (được giá) đối với tất cả đồng tiền còn lại.

Tỷ giá hối đoái hiệu dụng

Tỷ giá hối đoái hiệu dụng hay còn gọi là tỷ giá danh nghĩa đa phương hay là tỷ giá danh nghĩa hiệu dụng (NEER–Nominal Effective Exchange rate): NEER là chỉ số trung bình của một đồng tiền so với đồng tiền còn lại.